گُزین کرد از نامداران سوار / دلیران جنگی ده و دو هزار

هم از پَهلو و پارس و کوچ و بلوچ / ز گیلانِ جنگی و دشت سروچ

(شاهنامه فردوسی)

از روزگاران دیرین تا به امروز آنانی که پرتوهای رنگارنگی از ایران‌شناسی را پی گرفته‌اند، همۀ تلاش‌شان زدودن گردوغبارهای تاریک از تاریخِ کهنْ‌فرش عظیمی است به نام ایرانِ اساطیری، ایرانِ جغرافیایی، ایران تاریخی و فرهنگی! امروزه با مطالعه در بازگفت‌های‌ نمون‌آغازی می‌توان از راه سُنن ادبی، جغرافیایِ تاریخی و زبان‌شناسی باستان به نمودهای این گسترۀ تمدنی نظر افکند؛ آنجا که از جنوبِ دریای کاسپین تا خلیج پارس، از خراسان بزرگ و سیستان و ماوراءالنهر، از اران و آذربایجان و کردستان و لرستان و خوزستان تا میان‌رودان و… نقش‌مندِ باورها، داشته‌ها و سیاست‌های بسیار بوده است. ازاین‌رو، عیاران کوچان؛ یاران رستم از دیلمان تا جیرفت، کتابی است در پرتوِ جغرافیای هنری و استتکی ایرانشهر! اثری که با تکیه بر نامْجای‌ «کوچان»، برای خوانندگان راهی روشن می‌گشاید تا بازتابِ «شهریاری، پهلوانی و دین‌یاری» در این تمدن کهن بازاندیشی و تبیین گردد.