مقصود از این نوشته معرفی جامع و موجَزی از کتاب مثنوی معنوی است در شش فصل؛ با نظر به مطالب تاریخی، ساختاری و محتوایی و با ذکر مهمترین شروع در پژوهش‌ها و نسخه‌های خطی و چاپی موجود از آن.

شمس تبریزی، آتش افتاده در بیشه اندیشه های مولانا و عامل تحول روحی او سالها پیش از آنکه فکر سرایش مثنوی در خاطر مولانا بیاید در یک جمله می گوید:

خُنُک آنکه مولانه را یافت. (مقالات شمس، ص۷۴۹)